Muzeum Powstania Warszawskiego zostanie rozbudowane. Nowy budynek z kasami, westybulem i wielofunkcyjną salą stanie od strony ul. Okopowej, w miejscu gdzie od kilku lat wiosną montowany jest tymczasowy Pawilon na Lato.
Budynek elektrowni tramwajowej przy Przyokopowej w 1909 r. Dziś nie ma już komina ani rozbudowanej, bocznej elewacji budynku (widoczna od lewej) il. Wg. „Świat” 1909.
Projekt budynku wyłoniony został w konkursie architektonicznym. Jego autorem jest pracownia „Nizio Design International Mirosław Nizio”, który przed kilkunastu laty projektował ekspozycję muzealną. Dyrektor Muzeum Jan Ołdakowski wyjmuje zdjęcie lotnicze z 1944 r. i pokazuje na nim teren elektrowni tramwajowej przy ul. Przyokopowej. To w pozostałych po niej ceglanych budynkach przed kilkunastu laty powstało Muzeum Powstania Warszawskiego. Jego projekt zrealizowany został wówczas przez zmarłego w 2011 r. krakowskiego architekta Wojciecha Obtułowicza. Na zdjęciu z 1944 r. dobrze widać zrośnięte ze sobą budynki kotłowni i maszynowni. Dziś stanowią one trzon muzeum. Obok widnieje budynek administracyjny obecnie przebudowany na siedzibę pracowni konserwatorskich i dyrekcji muzeum oraz otoczenie z bocznicami kolejowymi.
Jan Ołdakowski wskazuje na nasyp kolejowy ciągnący się wzdłuż Towarowej. To tędy od strony kolei warszawsko- wiedeńskiej i terenów tzw. Syberii dojeżdżały do elektrowni wagony z węglem. Niski nasyp kolejowy wciąż jest czytelny. Widać go pomiędzy chodnikiem Towarowej a murem Muzeum Powstania Warszawskiego. To na nim od kilku lat zgodnie z projektem pracowni H2 Architekci (Marlena Happach, Marek Happach) z elementów drewnianych montowany jest „Pokój na Lato”.
Jak mówi dyrektor muzeum, niezwykła popularność Pokoju na Lato, jego wpasowanie się w znajdującą się w tym miejscu zieleń pokazały, że miejsce to ma bardzo duży potencjał. Stąd pomysł na ulokowanie w nim nowego skrzydła, czy też może raczej pawilonu muzealnego mieszczącego główne wejście. Dyrektor mówi też, że gdy w 2004 r. otwierano Muzeum, marzył, by frekwencja sięgnęła 200 tysięcy zwiedzających rocznie. Obecnie muzeum zwiedza około 700 tys. zwiedzających.
Równie wielka masa ludzi przybywających do muzeum wymaga rozbudowy zaplecza. Niewątpliwie wadą projektu Wojciecha Obtułowicza był brak hallu z szatniami, kasą, przylegającą do niego kawiarnią i sklepem. Poza hallem niby wszystko to znajduje się w obecnym muzeum jednak w rozproszeniu. Funkcję hallu pełni od lat dziedziniec. Teraz ma szanse się to zmienić. Jan Ołdakowski wylicza też zmiany, jakie dokonały się wokół muzeum od 2004 r. Wtedy była, to okolica dość zapyziała. Dziś chyba najszybciej zmienia się ona w mieście. W pobliżu wyrastają kolejne wieżowce. Znikają nie tylko stare zabudowania fabryczne z czasów PRL-u, ale też biurowce z lat 90. Obok biurowców budowane są kwartały zabudowy mieszkalnej. Z Pokoju na Lato co roku korzysta coraz więcej ludzi. W ogromnym stopniu są to pracownicy pobliskich biurowców. Zmieniają się ich przyzwyczajenia. Coraz mniej ludzi przyjeżdża w ten rejon miasta własnymi samochodami. Wybierają rozwiniętą komunikację publiczną czy rower, ale też tramwaj, metro, koleje mazowieckie i SKM. Nowe wejście do muzeum zostało zatem zlokalizowane od Towarowej, dokąd łatwo dojść z każdego miejsca.
Zgodnie z wytycznymi konkursowymi nowy obiekt, wąski i bardzo długi, znaleźć ma się w miejscu dawnego nasypu kolejowego. Zastąpi nasyp, nie zmieniając zbytnio jego geometrii, przy czym elewacja będzie „rosnąć” w miarę poruszania się w stronę narożnika z Grzybowską.
Zwycięzca w konkursie architektonicznym, pracownia „Nizio Design” zaprojektowała budynek o minimalistycznej architekturze. Pawilon częściowo pogrążony pod ziemią (łącznie dwie kondygnacje) będzie miał dach w formie ogólnodostępnego ozdobnego ogrodu przechodzącego w trawnik. Przeszklona fasada od Towarowej oraz elewacja tylna to rytm wąskich stalowych słupów fasadowych z drewnianą okładziną. Zachowuje ona pamięć o lekkim drewnianym szkielecie konstrukcyjnym Pokoju na Lato. W rzeczywistości architekci zaproponowali konstrukcję w technologii żelbetowego monolitu, z głębokimi posadowieniami całości na płycie fundamentowej oraz z wprowadzeniem elementów sprzężonych strunobetonowych dla dużych rozpiętości.
Pod względem funkcjonalnym budynek będzie miał trzy niezależne strefy. Wejściową, z pełnym oddechu hallem i kasami. Strefę gastronomiczno-edukacyjną, z salkami wykładowymi oraz miejscem na kawiarnię czy restaurację z zapleczem i wielofunkcyjną salę dla 300 osób. Dyrektor Jan Ołdakowski zapowiada, że wiele szczegółów wymaga dopracowania. Należy do nich między innymi przekrój sali widowiskowej, który także z powodów akustycznych powinien być jego zdaniem amfiteatralny, nie zaś prostokątny o stosunkowo niskim stropie. Nowa sala bardzo się muzeum przyda. Ta, która istnieje w głównym budynku muzeum, jest zbyt mała.
Z pawilonu do muzeum będzie wiodło podziemne przejście (poziom -1) przeprowadzone pod dziedzińcem. Na tyle szerokie, że pozwoli na organizowanie w nim wystaw czasowych. Zakończone ma być schodami wiodącymi na poziom „0”, gdzie gruntownie przebudowana ma zostać strefa wejścia do istniejącego obecnie budynku muzeum. Zgodnie z projektem wspomniany ogród na dachu ma się zamienić w miejsce pełne zieleni, gdzie także będzie można montować kolejne Pokoje na Lato. Sama architektura budynku jest bardzo prosta. Jednak znając inne realizacje pracowni Mirosława Nizio, należy sądzić, że wnętrza pełne będą zaskakujących rozwiązań plastycznych. Za wcześnie jest jednak, by już dziś o nich mówić.
Budowa nowego pawilonu wejściowego oznacza konieczność rozebrania muru, na którym od wewnętrznej strony znajdują się murale. Jak zapowiada Jan Ołdakowski, wszystkie zostaną zdjęte i przeniesione w inne miejsce. W swoim projekcie Mirosław Nizio zaproponował też przebudowę tylnej ściany Muru Pamięci widzianej od strony nowego pawilonu. Chciałby, aby po jego ciemnej, kamiennej powierzchni spływała woda. Dyrektor muzeum do pomysłu podchodzi sceptycznie. Uważa, że jest to pomysł niepraktyczny. Realnie patrząc, po dokonaniu wszelkich formalności oraz wyłonieniu przetargów realizacja zacznie się najwcześniej wiosną 2021 r.
Warszawa. Muzeum Powstania Warszawskiego. „Nizo Design International Mirosław Nizio”. Projekt nowego pawilonu. Widok elewacji od narożnika Grzybowskiej i Towarowej. Materiały Muzeum Powstania Warszawskiego.
