Przejdź do treści

Gdynia z rodzinnego albumu

Fotografia z wycieczki szkolnej do Gdyni z 23 czerwca 1931 r. jest jedną z ulubionych w moim albumie rodzinnym.

 

Gdynia 1931. Pamiątkowa fotografia uczniów z Warszawy na wycieczce w Gdyni. Widok z Kamiennej Góry. Fot. z albumu rodzinnego Jerzego S. Majewskiego
Gdynia 1931. Pamiątkowa fotografia uczniów z Warszawy na wycieczce w Gdyni. Widok z Kamiennej Góry. Fot. z albumu rodzinnego Jerzego S. Majewskiego

 

Współczesne spojrzenie na miasto i port z Kamiennej Góry. Z lewej wieże Sea Towers z lat 2006-09 projektu pracowni Andrzeja Kapuścika. W głębi port i Kępa Oksywska zasłonięta ogromnym wycieczkowcem. Fot. Jerzy S. Majewski
Gdynia. Współczesne spojrzenie na miasto i port z Kamiennej Góry. Z lewej wieże Sea Towers z lat 2006-09 projektu pracowni Andrzeja Kapuścika. W głębi port i Kępa Oksywska zasłonięta ogromnym wycieczkowcem. Fot. Jerzy S. Majewski

Na zdjęciu widać uczniów gimnazjum czy też liceum ekonomicznego przy ul. Królewskiej w Warszawie. W szkole tej gdzieś do polowy lat 30. XX w. uczył matematyki i fizyki mój dziadek, Bolesław Kuraciński. Jego przyjaciel ze szkolnej ławy (jeszcze w czasach panowania cara Mikołaja II), a potem szwagier, był jej dyrektorem. Obaj są na fotografii. Dziadek pośrodku – ten wyższy. Był bardzo wysoki i zawsze na wszystkich zbiorowych zdjęciach albo stoi jako ostatni w rzędzie, albo półleży na pierwszym planie. Z jego lewej strony jakaś uczennica w czapce. Z prawej strony przyszły szwagier, Julian Syta. Na prawo od niego w bluzeczce bez rękawów i dziwnym nakryciu głowy jego żona – czyli siostra mojej babci. Dla mnie ciocia Janka.

Moja babunia (Jadwiga Kęsicka) miała w tym czasie 19 lat i na tym zdjęciu jej nie widać. Studiowała historię na Wydziale Humanistycznym. Zaglądam do jej indeksu. Pod datą 30 czerwca 1931, czyli tydzień po powstaniu fotografii widnieje pieczątka: „Zaliczono trymestry jesienny, zimowy i wiosenny 1930/31” i nieczytelny podpis dziekana, a między kartki wciśnięte ususzone, polne kwiatki. Nie są to chyba kwiatki z Kamiennej Góry w Gdyni? Może w czasie uwiecznionej na zdjęciu wycieczki do Gdyni babcia zdawała jeszcze sesję egzaminacyjną. Trudno to sprawdzić, gdyż w indeksie przy zaliczeniach i egzaminach brakuje dat.

Wróćmy jednak do Gdyni na Kamienną Górę. W roku 1931 port w Gdyni był już dumą i legendą, ale miasto nie przypominało jeszcze tego, jakim się stało tuż przed 1939 r. Całe pierzeje modernistycznych budynków, którymi tak się dziś zachwycam, wyrosły już po powstaniu tej fotografii. W czasie, gdy powstało zdjęcie w nowej zabudowie Gdyni dominowały jeszcze stosunkowo niewielkie budynki o formach historyzujących. Różne dworki, historyzujące kamienice, budynki użyteczności publicznej wzorowane na klasycystycznych pałacach. (Choćby szkoła przy ul. 10 lutego 26  z 1928 r., gdzie 41 lat później, w 1970 r. będę mieszkał na koloniach letnich).  Pośród nich zabudowa pochodząca jeszcze z początku XX w., gdy Gdynia była kąpieliskiem.

Warto tu może przypomnieć, że reprezentacyjna ulica 10 lutego to dawna Kurhausstrasse (Kuracyjna), zakończona Domem Kuracyjnym (Kurhausem) właśnie. Na zdjęciach z 1916 r. Kuracyjna w zasadzie jest nie tyle ulicą, co obsadzoną młodymi drzewkami drogą gruntową, z boku której, obok nielicznych domów wznoszonych z myślą o kuracjuszach  (m.in. restauracja Jana Plichty), ciągnęły się pola uprawne. Nad wszystkim wyrasta Kamienna Góra, której wierzchołek jest kompletnie łysy, pozbawiony drzew. Na zdjęciu z 1931 r. ze szczytu Kamiennej Góry nadal bez przeszkód widać cała okolicę. Morze, tworzące się dopiero miasto i port. Port rozbudowywał się jednak błyskawicznie i już w 1934 r. miał być największym pod względem liczby przeładunków i najnowocześniejszym nad Bałtykiem.

Na zdjęciu w głębi widać molo, a właściwie pomost kuracyjny, przy którym cumuje statek pasażerski. Tuż obok jego przyczółku, nad brzegiem (na zdjęciu poniżej) widnieje budynek z dwiema kopułkami. Były to drewniane łazienki zbudowane przy Bulwarze Nadmorskim w 1925 r. W tym samym roku powstał duży budynek zasłaniany przez głowę ucznia (ostatniego z lewej). To restauracja Casino, zamieniona później na kino Morskie Oko. Powyżej majaczy charakterystyczna, metalowa wieża. Góruje ona ponad dachem gmachu Państwowego Instytutu Meteorologicznego, powstałego w latach 1927-28 przy ówczesnej ul. Nabrzeżnej (dziś Waszyngtona 42 ). W głębi budujący się port oraz dok z napisem Stocznia Gdyńska. Jeszcze dalej Kępa Oksywska. Poniżej dodaję kilka zdjęć budynków, które stały już w 1931 r.

 

Gdynia. ul. 10 lutego 26. Elewacja szkoły powszechnej nr 1. Projekt Ludwik.Witkowski.1926-28. Fot. Jerzy S. Majewski
Gdynia. Ulica 10 lutego 26. Elewacja szkoły powszechnej nr 1. Projekt Ludwik Witkowski. 1926-28. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Dworzec kolejowy Gdynia Główna przy Pl. Konstytucji. Projekt Romuald Miller. 1923-26. Fot. NAC
Dworzec kolejowy Gdynia Główna przy Pl. Konstytucji. Projekt Romuald Miller. 1923-26. Fot. NAC

 

Gdynia. ul 10 lutego 8. Bank Gospodarstwa Krajowego. Projekt Konstanty Jakimowicz 1928-29. Fot. Jerzy S. Majewski
Gdynia. Ulica 10 lutego 8. Bank Gospodarstwa Krajowego. Projekt Konstanty Jakimowicz. 1928-29. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Gdynia. Jana z Kolna 27. (wówczas Mickiewicza) Dom Marynarza obecnie Rybaka. Projekt Wacław Tomaszewski. 1929-32. Portal. Fot. Jerzy S. Majewski
Gdynia. Ulica Jana z Kolna 27 (wówczas Mickiewicza). Dom Marynarza, obecnie Rybaka. Projekt Wacław Tomaszewski. 1929-32. Portal. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Gdynia. Świętojańska 23. Kościół NMP. Projekt Roman Wojtkiewicz, Marian Baranowski 1922-27. Fot. NAC
Gdynia. Świętojańska 23. Kościół NMP. Projekt Roman Wojtkiewicz, Marian Baranowski. 1922-27. Fot. NAC

 

Gdynia. Waszyngtona 44 (pierwotnie Nabrzeżna) Gmach Żeglugi Polskiej. Projekt Adam Ballenstedt. 1927-29. W tle nieukończony gmach PIG. Projekt Tadeusz Doberski 1927-28, rozbudowa 1929 Wacław Tomaszewski. Wieża z 1930. Fot. NAC
Gdynia. Waszyngtona 44 (pierwotnie Nabrzeżna). Gmach Żeglugi Polskiej. Projekt Adam Ballenstedt. 1927-29. W tle nieukończony gmach PIG. Projekt Tadeusz Doberski, 1927-28, rozbudowa 1929, Wacław Tomaszewski. Wieża z 1930. Fot. NAC

 

Gdynia. Waszyngtona 44 (pierwotnie Nabrzeżna) Gmach Żeglugi Polskiej. Projekt Adam Ballenstedt. 1927-29. Fragment elewacji. Fot. Jerzy S. Majewski
Gdynia. Waszyngtona 44 (pierwotnie Nabrzeżna). Gmach Żeglugi Polskiej. Projekt Adam Ballenstedt. 1927-29. Fragment elewacji. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Od 2015 r. na Kamienną Górę wjeżdża się taką oto kolejką. Przejazd jest darmowy i trwa dwie minuty. Fot. Jerzy S. Majewski
Gdynia. Od 2015 r. na Kamienną Górę wjeżdża się taką oto kolejką. Przejazd jest darmowy i trwa dwie minuty. Fot. Jerzy S. Majewski