Przejdź do treści

Warszawa. Cmentarz na Bródnie. Porcelanowe wizerunki

Z porcelanowych fotografii na Starych Powązkach w Warszawie spoglądają na nas przemysłowcy, kupcy, stateczne damy czy głośne artystki. Na Cmentarzu Bródnowskim są to wizerunki ludzi zwyczajnych. Nierzadko napis wyryty na kamieniu i blednąca fotografia na nagrobku są dziś jedynymi śladami, że kiedyś istnieli.

 

Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1911 r. Marianna Bobrek. Fotografia na porcelanie wykonana przez zakład fotograficzny Stefana Webera przy Siennej 17. Fot. Jerzy S. Majewski
Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1911 r. Marianna Bobrek. Fotografia na porcelanie wykonana przez zakład fotograficzny Stefana Webera przy Siennej 17. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Warszawa, Cmentarz Bródnowski. Zniszczona przez czas fotografia porcelanowa z zakładu Webera przy Senatorskiej. Fot. Jerzy S. Majewski
Warszawa, Cmentarz Bródnowski. Zniszczona przez czas fotografia porcelanowa z zakładu Webera przy Senatorskiej. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Stare Powązki są nekropolią narodową, ogromnym muzeum rzeźby pod gołym niebem. Bródno w porównaniu z nimi wydaje się być cmentarzem ubogim. Takie też były jego początki. Cmentarz powstał z inicjatywy prezydenta Warszawy Sokratesa Starynkiewicza i zaczął działać od 1884 r. Początkowo służył mieszkańcom Pragi, często ubogim.

Tych najbiedniejszych grzebano tu na koszt miasta w mogiłach ziemnych na 15 lat. Dopiero z czasem, gdy Stare Powązki były coraz bardziej zapełnione, Bródno stało się cmentarzem dla całej Warszawy. Głównie odnajdywali tu miejsce spoczynku ludzie zwyczajni. Ci bogaci, czy sławni grzebani byli zwykle na cmentarzach powązkowskich.

 

Warszawa. Cmentarz Bródnowski, Rodzina Anuszewskich. Fot. Jerzy S. Majewski
Warszawa. Cmentarz Bródnowski, Rodzina Anuszewskich. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Warszawa. Cmentarz Bródnowski. Fotografia na porcelanie na nagrobku Anuszewskich. Fot. Jerzy S. Majewski
Warszawa. Cmentarz Bródnowski. Fotografia na porcelanie na nagrobku Anuszewskich. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Spójrzmy zatem na twarze ludzi, którzy tu spoczywają. Na cmentarzu wciąż zachowało się nieco porcelanowych fotografii jeszcze sprzed pierwszej wojny światowej. Niemal wszystkie zdjęcia z tego czasu powstawały w zakładzie fotograficznym Stefana Webera z ulicy Siennej 17. Wcześniej zakład ten działał przy ulicy Senatorskiej. Przetrwał on pierwszą wojnę światową i na Bródnie zachowało się też sporo wykonanych w nim porcelanowych fotografii z lat międzywojennych. Z czasem ten zakład fotografii na porcelanie ulokował się przy Krakowskim Przedmieściu. Stefan Weber robił zdjęcia nagrobkowe zwykle ze starszych fotografii powierzonych mu przez rodzinę zmarłego.

Poniżej przedstawiam kilkanaście wizerunków z nagrobków na Cmentarzu Bródzieńskim ułożonych chronologicznie. Od najstarszych z początku XX w., po zdjęcia powstałe tuż po zakończeniu drugiej wojny światowej.

 

Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1912 r. Jan Juliusz Kępka. Fot. Jerzy S. Majewski
Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1912 r. Jan Juliusz Kępka. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1912 r. Marianna Towalska. Fotografia na porcelanie wykonana przez zakład fotograficzny Stefan Weber przy Siennej 17. Fot. Jerzy S. Majewski
Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1912 r. Marianna Towalska. Fotografia na porcelanie wykonana przez zakład fotograficzny Stefan Weber przy Siennej 17. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1918 r. Walery Kamiński. Fot. Jerzy S. Majewski
Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1918 r. Walenty Kamiński. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Warszawa. Cmentarz Bródnowski. Napis na nagrobku Walerego Kamińskiego z 1918 r. Fot. Jerzy S. Majewski
Warszawa. Cmentarz Bródnowski. Napis na nagrobku Walentego Kamińskiego z 1918 r. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1922 r. Wacław Garliński. Ofiara utonięcia w Wiśle. Fot. Jerzy S. Majewski
Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1922 r. Wacław Garliński. Ofiara utonięcia w Wiśle. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1934 r. Antonia Kosieradzka. Fotografia na porcelanie wykonana przez zakład fotograficzny Stefana Webera. Fot. Jerzy S. Majewski
Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1934 r. Antonia Kosieradzka. Fotografia na porcelanie wykonana przez zakład fotograficzny Stefana Webera. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1934 r. Aniela Bidzińska. Fot. Jerzy S. Majewski
Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1934 r. Aniela Bidzińska. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1934 r. Wacława z Rajchertów Stefanowa Przymanowska. Fot. Jerzy S. Majewski
Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1934 r. Wacława z Rajchertów Stefanowa Przymanowska. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Warszawa. Cmentarz Bródnowski. Tablica na modernistycznym nagrobku z 1934 r. Wacławy z Rajchertów Stefanowej Przymanowskiej. Fot. Jerzy S. Majewski
Warszawa. Cmentarz Bródnowski. Tablica na modernistycznym nagrobku z 1934 r. Wacławy z Rajchertów Stefanowej Przymanowskiej. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1934 r. Edward Łuszczyński. Fot. Jerzy S. Majewski
Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1934 r. Edward Łuszczyński. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1934 r. Teresa Bogdaszewska. Fot. Jerzy S. Majewski
Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1934 r. Teresa Bogdaszewska. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1940 r. Genowefa Wojnar z Majewskich, zmarła śmiercią tragiczną. Fot. Jerzy S. Majewski
Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1940 r. Genowefa Wojnar z Majewskich, zmarła śmiercią tragiczną. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1941 r. Antoni Zawadka. Fot. Jerzy S. Majewski
Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1941 r. Antoni Zawadka. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1942 r. Cecylia z Jabłońskich Cesarska. Aktorka teatralna. Fot. Jerzy S. Majewski
Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1942 r. Cecylia z Jabłońskich Cesarska. Aktorka teatralna. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1943 r. Jan Budlak. Fot. Jerzy S. Majewski
Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1943 r. Jan Budlak. Fot. Jerzy S. Majewski

 

Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1946 r. Zofia Świader. Fot. Jerzy S. Majewski
Warszawa. Cmentarz Bródnowski. 1946 r. Zofia Świader. Fot. Jerzy S. Majewski