Warszawa się zmienia, choć nie zawsze na lepsze. Zmiany te dobrze widać z tarasu Pałacu Kultury i Nauki.
Metamorfoza miasta najszybciej dokonuje się na zachód od Pałacu. Tu wyrastają nowe wieżowce. Wkrótce pojawią się kolejne. M.in. w rejonie Ronda Daszyńskiego, przy Żelaznej u zbiegu z Prostą i niedaleko Pałacu, przy Chmielnej za Złotymi Tarasami. W południowym Śródmieściu wypatrzymy m.in. dźwigi przy Poznańskiej i Wspólnej, gdzie powstaje biurowiec pomiędzy Emilii Plater a Chałubińskiego. Przy Placu Grzybowskim znika Teatr Żydowski, a Ściana Wschodnia ul. Marszałkowskiej traci swój kolejny element składowy – Rotundę PKO.
Nowy Sezam rośnie w górę. Marszałkowska 126/134
Panorama fragmentu Ściany Wschodniej z widoczną budową Nowego Sezamu. Budynek wznoszony od połowy 2016 r. w miejscu starego domu towarowego wyszedł ponad fundament i teraz zaczyna szybko piąć się w górę. To przykład dekomponowania Ściany Wschodniej. Jej zasadą była niższa zabudowa wzdłuż Marszałkowskiej i wyższa w tle. Teraz nowy Sezam zasłoni stojący w głębi blok mieszkalny.
Na szczęście ze starego budynku udało się zdjąć mozaiki z przyziemia. Mają wrócić na do nowego budynku. Jednak już nie na elewacje. Autorami nowego budynku są architekci z biura architektonicznego Juvenes: Michał Adamczyk, Krzysztof Matwiejuk i Krzysztof Tyszkiewicz. W tle widać dobiegające końca prace przy elewacjach gruntownie przebudowywanego, przedwojennego wieżowca Prudential.
Rotunda PKO. Marszałkowska 100
Z tarasu Pałacu Kultury dobrze widać rozbiórkę rotundy PKO. Na zdjęciu w stanie z 25 kwietnia 2017 r. Jeszcze przed rokiem za rotundą stał biurowiec Universalu. Na szczęście dzięki interwencji Stołecznego Konserwatora Zabytków Michała Krasuckiego, który wstrzymał kilka tygodni temu burzenie rotundy, jej elementy konstrukcyjne są rozmontowywane, nie zaś niszczone. Widać to dobrze na fotografii.
Budynek stanowił integralną część Ściany Wschodniej ul. Marszałkowskiej, czyli największej wielkomiejskiej inwestycji czasów Gomułki. Jednak Rotunda zaprojektowana przez Jerzego Jakubowicza (konstrukcja Stanisław Więcek i Włodzimierz Wojnowski) powróci. Architekci z pracowni Bartłomieja Gowina i Krzysztofa Siuty mają ponownie złożyć budynek, co zapewne będzie oznaczało korekty w przygotowanym przez nich projekcie nowej rotundy. Zamiast ciemnych ścian elewacyjnych (wtórnych) mają być nowe, przeźroczyste. Parter i podziemie ma zająć tzw. Salon Miejski. Bank PKO zaś ulokowany zostanie na antresoli. Takie są zapowiedzi. Czy zostaną zrealizowane? Na realizację trzeba będzie poczekać co najmniej do 2019 r. Na razie na południowym końcu Ściany Wschodniej ziać będzie pustką.
Do wysokości sąsiednich dachów. Poznańska 37
Południowa pierzeja Alej Jerozolimskich przy wylocie ul. Poznańskiej. Dźwig budowlany wznosi się nad nadbudowywaną kamienicą przy Poznańskiej 37. Z tej perspektywy widać, że nadbudowa wyrównuje wysokość zabytkowego budynku z początku XX w. do wysokości sąsiadów. Kształt nowych dachów może jednak budzić poważne wątpliwości. Projekt modernizacji i nadbudowy kamienicy powstał w pracowni FS&P Arcus Fajnaś Ścisło & Partnerzy.
Najwyższy w Unii. Chmielna 73
Przy Chmielnej, pomiędzy widocznym na zdjęciu kolejowym budynkiem mieszkalnym a Złotymi Tarasami, ma powstać mega wieżowiec. Najwyższy w Warszawie. Przy jego projektowaniu uczestniczy sir Norman Foster. Cały kompleks Chmielna Business Center, realizowany przez słowackiego inwestora składać się będzie z kilku budynków. Najwyższy Varso Tower ma mieć ponad 300 m. wysokości i być najwyższym biurowcem w granicach Unii Europejskiej. Realizacja ma potrwać do 2020 r. Trudno powiedzieć, czy będzie to wartościowa architektura. Z całą pewnością zmieni panoramę Warszawy, znacznie przewyższając Pałac Kultury.
Warszawa. Złota 44
Na dachu niskiej części wieżowca Złota 44 powstaje zielony taras. Z pałacu dobrze widać ogrodników, sadzących rośliny. Trawa została już rozwinięta, a na niższym tarasie napełniono basen. Obok rosną nawet małe drzewka, słabo jednak widoczne z dołu.
Dla generacji młodszych nastolatków wieżowiec przy Złotej 44 chyba od zawsze jest w budowie. Trochę tak jak dla mojego pokolenia „złocisty”, a potem „błękitny wieżowiec” przy placu Dzierżyńskiego (dziś Bankowym). Jego realizację rozpoczęto bowiem w roku 2008, a oficjalne otwarcie budynku miało miejsce dopiero w bieżącym roku. Po drodze budowa stanęła na ładnych parę lat. Zmieniła też inwestora. Firma deweloperska Orco Property Group, po tym, jak popadła w tarapaty finansowe, odsprzedała w 2014 r. budynek (znajdujący się w stanie surowym) międzynarodowemu konsorcjum, które utworzyło spółki Amstar i BBI Development.
Wieżowiec ma 52 kondygnacje i wysokość całkowitą do najwyższego punktu na dachu 192 m. Zaprojektował go Daniel Libeskind, który w jednym z wywiadów wspominał, że miał rodzinę mieszkającą niegdyś przy ul. Złotej w Warszawie. Kiedy w połowie ubiegłej dekady przedstawił projekt wieżowca, spotkał się on z dużym entuzjazmem. Przyszły drapacz nazwano wtedy „Skrzydłem Orła”. Krytyka pojawił się, gdy zaczęto montować panele elewacyjne. Obecnie, jak widać na zdjęciu, trwa ostateczne urządzanie tarasów.
Niestety przyziemie budynku nie zaprasza przechodniów do zatrzymania się, wejścia do środka hallu, chwili odpoczynku. Mija się je dość obojętnie. Sposób zagospodarowania najbliższego otoczenia budynku rozczarowuje.
Na zakończenie dodajmy, że wcześniej stał w tym miejscu dom towarowy (początkowo Pewex, potem City Center), wzniesiony w latach 90. XX w.
Plac po Emilce. Emilii Plater 51
Pusty plac po pawilonie Emilia. Dziwnie wyglądają przeszklone łączniki spinające niegdyś Emilkę ze stojącym z tyłu blokiem. O rozbiórce pawilonu pisałem już na blogu (Dom Meblowy „Emilia” znika. Warszawa, Emilii Plater 51). Dawny pawilon meblowy, mieszczący ostatnio Muzeum Sztuki Nowoczesnej, został zdemontowany i ma ponownie zostać złożony przez Pałacem Kultury. Za rozbiórką stoi firma Griffin Real Estate, która ponownie zmontowała konstrukcję Hali na Koszykach, rozebranej przed blisko dekadą. W miejscu Emilki, na widocznym na zdjęciu pustym placu stanąć ma wieżowiec. Trudno mi wyobrazić sobie, jak projektanci zamierzają zapewnić mieszkańcom bloku linijkę światła.
Z Placu Grzybowskiego znika teatr
Widok na Plac Grzybowski. Na zdjęciu, zaraz za kościołem, widać znikający budynek Teatru Żydowskiego. Sprzedaż budowli przez Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce firmie developerskiej Ghelamco to w moim przekonaniu skandal. Jak instytucja mająca w nazwie społeczeństwo i kulturę może doprowadzić do wyrzucenia z siedziby teatru? Aktorzy protestowali, ale w końcu wyprowadzili się, dając tymczasowo przedstawienia w ciasnych pomieszczeniach oficyny pałacu Błękitnego przy Senatorskiej. 30 maja 2016 r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego zadecydował o zamknięciu Teatru Żydowskiego. Jako przyczynę podano fatalny stan techniczny obiektu, który miał zagrażać bezpieczeństwu użytkowników.
Prace przy burzeniu obiektu mają potrwać trzy miesiące. Ciekaw jestem, co się stanie ze znakomitymi mozaikami Krystyny Kozłowskiej, które zdobią budynek. W miejscu teatru ma wyrosnąć kolejny, drugi już przy placu wieżowiec. Dramatycznie zmieni jego przestrzeń. W biurowcu podobno ma się także znaleźć scena teatru. Nie wiadomo jednak, kiedy realizacja się zacznie. Na razie firma Ghelamco przypuściła generalny szturm inwestycyjny wokół Ronda Daszyńskiego.
Spojrzenia na plac i okolice
Widok ogólny na Plac Grzybowski z wysoką zabudową wzdłuż Grzybowskiej. Z lewej wieżowiec Cosmopolitan przy Twardej 2/4. Zaprojektowany przez Helmuta Jahna, powstał w latach 2010-13 i ma wysokość 160 m.
Miedź na kościele, szkło na hotelu
Z Pałacu Kultury widać wymienioną miedzianą blachę na kopule kościoła ewangelicko-augsburskiego św. Trójcy. W tle nowy, szklany dach Hotelu Europejskiego. Zabytek został niemal całkowicie przekształcony w środku. Obecnie trwa wykańczanie pokoi hotelowych. Pod szklanym dachem znalazły się dwie kondygnacje biurowe.