Mostostal Kraków uczestniczył w realizacji jednej z najbardziej spektakularnych budowli na świecie. Jest nią „Arka” w Czarnobylu, określana oficjalnie jako nowa, bezpieczna powłoka. Biblijna nazwa miała budzić pozytywne konotacje, w odróżnieniu od dotychczasowego dość fatalnie kojarzącego się sarkofagu. Skrywa on rozpruty w 1986 r. reaktor atomowy nr 4. Czarnobylskiej Elektrowni Atomowej. Budowa Arki to temat poruszający wyobraźnię.
Wybuch w reaktorze Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej nocą z 25 na 26 kwietnia 1986 r. był jednym z tych zdarzeń, które przyczyniły się do upadku z pozoru niezniszczalnego Związku Radzieckiego. Katastrofa poruszyła cały świat. W rezultacie całkowitego zniszczenia reaktora, w którym doszło do przegrzania się rdzenia i eksplozji – w mniejszym lub większym stopniu skażeniu promieniotwórczemu uległ obszar ponad 125 tysięcy kilometrów kwadratowych. Chmura radioaktywna rozprzestrzeniła się po całej Europie, docierając aż do Skandynawii.
Nad rozprutym reaktorem niedługo po katastrofie zaczęto budować sarkofag. Czas naglił i trzeba było wówczas budować szybko. Prace prowadzono w skrajnie niebezpiecznych warunkach silnego promieniowania. Tempo budowy oraz brak doświadczeń związany z całkowicie nową sytuacją w dotychczasowej historii ludzkości sprawiały, że zakładano, iż sarkofag będzie budowlą tymczasową. Jego skuteczność szacowano na około trzydzieści lat. Czas ten miał jednak pozwolić na znalezienie lepszych, bardziej trwałych rozwiązań i budowę nowej powłoki nad reaktorem. Tak też się stało.
Decyzję o wzniesieniu „Arki” podjęto w 2013 r. Arka to gigantyczna budowla, wysoka na 108 metrów, długa na 162 i szeroka na 257 metrów. Jej masa to blisko 30 tysięcy ton. Zamknięta jest przykryciem w formie łuku. Tworzy ona nad reaktorem i starym sarkofagiem szczelną powłokę.
„Arka” została najpierw zmontowana około 300 metrów od reaktora i dopiero później, w listopadzie 2016 r. nasunięta na niego. Operacja ta budziła niemałą sensację. Arka stanowi bowiem największą wzniesioną przez człowieka konstrukcję poruszającą się na szynach. Akcja nasuwania Arki nad reaktor wymagała ogromnej precyzji. Trwała przez dwa tygodnie, a do podnoszenia kopuły Arki użyto aż 224 podnośniki elektryczne.
Skuteczność „Arki” ma być znacznie dłuższa od sarkofagu i szacowana jest na około sto lat. Warto tu dodać, że wewnątrz zbudowano suwnice, za pomocą których będzie można rozpocząć w kolejnych dekadach rozbiórkę stropu sarkofagu oraz pozostałości po eksplozji reaktora.
Generalnym wykonawcą Arki był francuski koncern Novarka, ale w realizacji uczestniczył Mostostal Kraków, należący do grupy Budimex, zajmujący się zarówno budownictwem przemysłowym, jak i mostowym, a głównym obszarem jego działalności są konstrukcje stalowe.
Krakowska firma na budowę Arki wyprodukowała i dostarczyła na plac budowy aż 6000 ton konstrukcji stalowych, które użyto m.in. do montażu dachu, ścian wschodniej i zachodniej oraz sufitu. Mostostal wykonał też kanały systemu HVAC wraz z konstrukcją wsporczą. W ramach systemu HVAC (heating, ventilation, air conditioning) obok dostarczania powietrza o odpowiedniej temperaturze i wilgotności wykonuje się m.in. izolacje przeciwpożarowych przewodów wentylacyjnych.
Ogromna realizacja, w której uczestniczyły firmy z ponad czterdziestu krajów zakończona została w grudniu 2018 r. Oficjalnie do użytku oddana została w lipcu 2019 r. Niebezpiecznie zrobiło się po 24 lutego ubiegłego roku z chwilą ataku Rosji na Ukrainę. Teren elektrowni zajęły i przejściowo okupowały wojska rosyjskie. Na szczęście po kilku tygodniach zmuszone zostały one do wycofania się z terenów północnej Ukrainy.
🎧 Więcej o budowie „Arki” w Czarnobylu i udziale w przedsięwzięciu Mostostalu Kraków znajdziecie w podcaście z cyklu Budi Talks. Zapraszam do słuchania na Spotify i oglądania na YouTube.
*Wszystkie zdjęcia udostępnione przez firmę Mostostal Kraków.
