O Grobach Pańskich u warszawskich Wizytek w tym miejscu pisałem już kilkukrotnie. Za każdym razem są one indywidualną kreacją, a ich projekty tworzą profesjonalni artyści.
Duża w tym zasługa rektora kościoła księdza Aleksandra Seniuka i opiekuna grobu Pawła Sosnowskiego, historyka sztuki, krytyka i właściciela galerii. Jak opowiada Paweł Sosnowski, w tym roku jest to już jedenasta inscenizacja zamówiona przez nich do kościoła Wizytek. Pierwszą była reprodukcja polichromii Jerzego Nowosielskiego z kościoła w Wesołej. Inicjatorom zależy, aby nie były to kompozycje kontekstowe, banalnie oczywiste, odwołujące się do polityki czy aktualnych zdarzeń. Ponieważ mamy do czynienia z najważniejszym świętem w Kościele, to tematyka grobów odnosi się do tego, co stanowi istotę święta, czyli Zmartwychwstania i jego Tajemnicy. To dlatego artyści podejmują tematy alegoryczne. Często dość trudne dla przeciętnego widza. Wymagające jego wysiłku intelektualnego i uruchomienia wyobraźni.
W tym roku autorem jest uznany rzeźbiarz Xawery Wolski, tworzący zarówno niewielkie, wręcz biżuteryjne kompozycje, jak i monumentalne rzeźby plenerowe. Te ostatnie można oglądać m.in. wokół jego dworu w Dańkowie pod Warszawą, a jego największa abstrakcyjna rzeźba „Echo” stanęła niedawno w Sopocie na rondzie Hestii. Swój czas przez wiele lat dzielił pomiędzy Polskę i Meksyk.
Jak mówi Paweł Sosnowski, tegoroczna kompozycja Grobu Pańskiego u Wizytek odwołuje się do arma Christi (Narzędzi Męki Pańskiej), czyli przedmiotów, którymi żołnierze zadawali ból Chrystusowi. Nawiązuje do cytatu z Ewangelii Św. Jana opisującego żołnierzy grających w kości o szaty Chrystusa: „Żołnierze zaś gdy ukrzyżowali Jezusa, wzięli Jego szaty i podzielili na cztery części, dla każdego żołnierza po części; wzięli także tunikę. Tunika nie była szyta, ale cała tkana od góry do dołu. Mówi więc między sobą: nie rozdzierajmy jej , ale rzućmy o nią losy, do kogo ma należeć. Tak miały się wypełnić sowa Pisma: Podzielili między siebie moje szaty, a los rzucili o moja suknię”.
U Wizytek widzimy alegorię szaty. Stylizowana tunika z długimi rękawami rozkrzyżowana jest na brutalnych w swojej materii betonowych pustakach. Utkana została z setek ręcznie formowanych i potem wypalanych koralików ceramicznych. Układają się one w dziesiątki różańców.
Xawery Wolski opowiada, że zależało mu na przedstawieniu pustki i chwili zawieszenia. Jak mówi, trzy dni Wielkiej Nocy, to dla niego jako dla artysty czas najbardziej inspirujący. Czas, gdy człowiek zawieszony jest w niepewności. Nic jeszcze nie wie o Zmartwychwstaniu. Zamiast tego jest jedynie tragiczne oczekiwanie.
– Wydaje mi się to stanem bardzo bliskim każdej ludzkiej egzystencji. Takie momenty mają miejsce w ludzkim życiu w każdych czasach, zarówno w tych dobrych, jak i w złych – mówi.
Sama ceramiczna tunika formą przypomina postać ludzką i, jak opowiada Xawery Wolski, wykonana jest z ziemi, ponieważ wypalono ją z gliny. Ręczne formowanie koralików, nawlekanie ich na nitki wymagało mnóstwa czasu, troski i uwagi. – To jest trochę tak jak odmawianie różańca – opowiada artysta.
Swoiste pendant dla szaty tworzy biały, pusty i przeskalowany talerz. Symbolizuje puste miejsce oczekiwania. Miejsce ofiary i miejsce myśli. Jest, jak mówi artysta, metaforą naczynia, które może zostać napełnione.
Przeczytaj też:
Groby Pańskie 2019 u Wizytek i Św. Marcina
Barokowe antepedia w kościele Wizytek
Groby Pańskie w kościołach warszawskich. Przemijanie i pamięć